Alp Arslan, (
ʿAdud ad-Daula Abu Shudschaʿ Muhammed bin Davud Çağrı)
Selçuk Türkleri'nin ikinci sultanı (
1029 -
15 Aralık,
1072). Alp Arslan, Türklerin
Orta Asya'dan
Anadolu'ya son gelişlerini(Türk kavimlerin ilk gelişleri; Anadolu da şimdiye kadar çıkan tablet ve yazıtlara göre M.Ö.8.000-10.000 yılları arası) ve mücadelesini yöneten askerî komutan ve hükümdardır. Gerçek adı
Muhammed olduğu halde daha çok ünvanı olan
Alp Arslan adıyla tanınmaktadır.
Hayatı
Selçuklu Devleti'nin kurucularından
Horasan Valisi
Çağrı Bey'in oğlu ve Selçuklu Sultanı
Tuğrul Bey´in yeğeni olan Alp Arslan, bu devletin kuruluş dönemindeki güç koşullarda yetişti. Doğum tarihini çeşitli kaynaklar
1029 ile
1032 yılları arasında gösterir. Tarih yazarlarının çok yiğit bir savaşcı olarak tanımladıkları hükümdar çok küçük yaşta ata binip ok atmayı öğrendi. İlk gençlik yıllarında arkadaşlarından oluşan kendi birliğiyle katıldığı Dandanakan vb. savaşlardaki başarısıyla dikkati çekti ve babasının ölümünden sonra
Horasan valiliğini üstlendi.
Tuğrul Bey 1063´de ölünce Selçuklu ülkesinde taht kavgaları başladı. Oğlu olmayan Tuğrul Bey, Alp Arslan'ı tahta layık gördü.Fakat Alp Arslan'ın ağabeyi Kavurd tahta kendisi çıkmak istedi.Alp Arslan Kavurd ile yaptığı savaşı kazandı ve Selçuklu'nun başına geçti.
Bizansla savaş
1068'te Bizans İmparatorluğu'na karşı savaş ilan ettikten sonra,kazandıkları savaşlar Türkler'i Ortadoğu'ya doğru geri çevirmiş; bu başarılar Bizanslılar'ı, Türkleri'i çıkarmak için Malazgirt'e kadar getirmiştir. Alp Arslan 1071 yılında, Türk tarihinin en önemli zaferlerinden biri olan Malazgirt Savaşı'nı kazanmıştır.
Bu dönemde Bizans bir nevi fetret devri yaşamıştır. Alp Arslan, Bizans İmparatoru Romen Diyojen'in canını bağışlamış, onu sadece yıllık vergiye bağlayıp bir süre esir tutmuştur. Fidyesi ödenen Romen Diyojen ülkesine döndüğünde, tahtından indirilmiş ve VII. Mikhail'in yeni bir Bizans imparatoru olarak tahta çıkmış olduğunu görmüştür. Tahtını geri almak için yaptığı savaşlarda mağlup düşmüş; kaçtığı Kilikya'da bir küçük kalede yakalanarak gözlerine mil çekilmiş; İstanbul'a getirilmiş ve Proti adasında (Kınalıada'da) sürgün edilmiştir. Gözlerinin kör edilmesinden dolayı oluşan yaranın enfeksiyonu sonucu ölmüştür. Bu nedenle Malazgirt Savaşı sonunda esir Romen Diyojen'in imzaladığı vergi ödeme vaadi geçersiz kalmıştır.
Alp Arslan, esir aldığı bir kale komutanı tarafından 1072 yılında şehit edilmiştir. Bazı kitaplara göre Alp Arslan'ın savaşta esir aldığı bir kişi yüzünden öldürüldüğü söylenmektedir. (Bkn Semerkand)
Türkmen takviminde 2002 yılından Temmuz 2008'e kadar Ağustos ayı Alp Arslan olarak adlandırılmıştır
